Ochrona słuchu przed szkodliwym hałasem polega na wyeliminowaniu jego szkodliwej dawki.
Pamiętaj!
Podstawowym warunkiem skuteczności środka ochrony słuchu jest stosowanie go przez cały czas przebywania w miejscu, w którym występuje zagrożenie hałasem. Niewłaściwe stosowanie ochron może prowadzić do utraty słuchu, zaburzenia równowagi i innych zagrożeń.
Maksymalny czas dopuszczalnej ekspozycji na hałas
Poniższa tabela prezentuje orientacyjny maksymalny czas dopuszczalnej ekspozycji człowieka nie wyposażonego w środki ochrony słuchu na hałas w zależności od jego natężenia:
| Okresy najdłuższej ekspozycji na hałas | Poziom natężenia hałasu |
| 8 godzin | 85 dB |
| 4 godziny | 88 dB |
| 2 godziny | 91 dB |
| 1 godzina | 94 dB |
| 30 minut | 97 dB |
| 15 minut | 100 dB |
| 7,5 minuty | 103 dB |
| 3,5 minuty | 106 dB |
Podobnie, jak w wypadku innych rodzajów zagrożenia, dla zagrożenia hałasem istnieje wartość graniczna, po przekroczeniu której hałas zaczyna być szkodliwy. Granica ta ustalona jest na poziomie 85 dB dla 8-godzinnego dnia pracy. W wypadku przebywania i pracy w warunkach, gdzie wartość graniczna natężenia dźwięku jest przekroczona konieczne staje się zastosowanie środków ochrony osobistej słuchu.
Suma natężeń dźwięku długotrwałego przekraczająca 115 dB jest wartością wysoce szkodliwą dla człowieka, natomiast w wypadku hałasu impulsowego wartość ta nie może przekroczyć 140 dB (próg bólu i potencjalnego uszkodzenia narządu słuchu).
Z tego względu właściwy ochronnik słuchu powinien zapewniać nie tylko wygłuszenie na odpowiednim poziomie, ale również oferować odpowiedni komfort noszenia, umożliwiający ciągłe użytkowanie przez cały okres pracy.
Wyróżnia się następujące podstawowe grupy ochronników słuchu:
- nauszniki przeciwhałasowe, a w tym nauszniki pasywne oraz aktywne. Ze względu na zastosowany system mocowania można wyróżnić nauszniki z pałąkiem nagłownym oraz ze sprężyną dociskową z tyłu głowy (do zastosowania w połączeniu z hełmem ochronnym lub przyłbicą spawalniczą),
- nauszniki przypinane do hełmu ochronnego,
- wkładki przeciwhałasowe - wkładane do kanału słuchowego lub noszone w małżowinie usznej. Mogą występować w wersji zwykłych, pojedynczych zatyczek, jak również mogą być połączone łukiem lub linką. Występują zarówno odmiany jednorazowe jak i wielorazowego użytku.
Standardowo wygłuszenie ochronników słuchu określa się poprzez podanie wartości SNR oraz HLM.
SNR to uproszczony wskaźnik poziomu redukcji hałasu (Simplified Noise Level Reduction, często określany też jako Single Level Rating). Określa on w prosty sposób całkowite wygłuszenie zapewnione przez ochronniki na podstawie przeprowadzonych testów.
Bardziej szczegółowe informacje podaje się za pomocą wartości HLM, gdzie H, L i M określają wygłuszenie w zakresie wysokich (high), średnich (medium) oraz niskich (low) częstotliwości.
Kroki przy doborze sprzętu ochrony słuchu:
- Zidentyfikować rodzaj hałasu: stały, zmienny, impulsowy, amplitudowy,
- Wyznaczyć poziom hałasu w miejscu pracy: intensywność (dB) oraz częstotliwość (Hz),
- Obliczyć niezbędną wartość tłumienia przy zachowaniu poziomu dopuszczalnego (80-85dB),
- Podczas doboru ochronnika należy zwrócić uwagę na możliwość zastosowania ochronnika (tłumienia) w danym paśmie częstotliwości hałasu.
Używanie i konserwacja środków ochrony słuchu
Rolowane wkładki przeciwhałasowe
Sposób użytkowania
Delikatnie zroluj i ściśnij piankę, aby ukształtować cienki wałeczek. Pościśnięciu wsuń wkładkę głęboko do ucha. Zakładanie jest łatwiejsze, gdy ucho jest odciągnięte drugą ręką na zewnątrz i lekko do góry.
Konserwacja i czyszczenie
Wkładki należy utrzymywać w czystości i uważać, aby nie znalazły się na nich materiały, które mogą podrażnić wnętrze ucha. Można je myć w delikatnym płynnym detergencie i ciepłej wodzie.
Nadmiar wody należy wycisnąć, a następnie wysuszyć wkładki na powietrzu. Mycie można powtarzać kilkakrotnie.
Wkładki należy wyrzucić, gdy utracą swoją sztywność lub nie powracają do pierwotnego kształtu i rozmiaru.
Wstępnie formowane wkładki przeciwhałasowe wielokrotnego użytku
Sposób użytkowania
Sięgając z tyłu głowy, odchyl ucho na zewnątrz i włóż wkładkę, aż poczujesz, że jest dopasowana. Na początku dopasowanie może wydawać się za ciasne, szczególnie jeśli do tej pory dana osoba nie używała wkładek.
Konserwacja i czyszczenie
Wstępnie formowane wkładki przeciwhałasowe mogą być używane przez kilka miesięcy w zależności od ich typu oraz środowiska pracy, higieny i fizjologii. Należy je wymienić, jeśli się skurczą, stwardnieją, rozedrą, pękną lub trwale odkształcą. Myć ciepłą wodą z mydłem i dobrze płukać. Po wysuszeniu przechowywać w torebeczce lub etui.
Wkładki przeciwhałasowe na pałąku
Sposób użytkowania
Przytrzymując za szeroki koniec, obróć końcówki tak, aby skierować je w stronę otworu ucha. Dokładnie wsuń i poruszaj końcówkami w otworze ucha, aż do uzyskania dokładnego dopasowania. W większości przypadków pomocne może być odciągnięcie ucha na zewnątrz.
Konserwacja i czyszczenie
Większość tego typu ochronników słuchu można czyścić w taki sam sposób jak wstępnie formowane wkładki. Nie należy przerabiać pałąka przytrzymującego końcówki w miejscu, ponieważ może to spowodować zmniejszenie ochrony zapewnianej przez urządzenie.
Ochronniki słuchu
Sposób użytkowania
Ochronniki słuchu muszą w sposób pełny obejmować uszy i dokładnie przylegać do głowy. Należy wyregulować ustawienia pałąka tak, aby słuchawki wywierały równomierny nacisk wokół uszu i zapewniały jak największe tłumienie dźwięków. Spod słuchawek należy odgarnąć włosy. Nie należy zakrywać uszu, wkładać za ucho ołówka ani żadnych przedmiotów, które mogą obniżyć szczelność.
Konserwacja i czyszczenie
Słuchawki można czyścić ciepłą wodą z mydłem oraz dokładnie płukać. Nie należy używać alkoholu ani rozpuszczalników. Poduszki uszczelniające wymagają wymiany zwykle co najmniej dwa razy w roku lub częściej, jeśli staną się zbyt sztywne, pękną lub nie zapewniają pełnego uszczelnienia. Nie należy w żaden sposób modyfikować, a zwłaszcza rozciągać lub używać w nieprawidłowy sposób pałąka, gdyż mogłoby to obniżyć stopień ochrony.
Wykaz norm dla grupy ochrona słuchu
Przykłady źródeł hałasu
| OBRAŻENIA | 150 | Hamownia silników odrzutowych |
| 140 | Startujący samolot odrzutowy | |
| 130 | Wystrzał pistoletowy Młot pneumatyczny | |
| 120 | Samolot o napędzie śmigłowym Piła mechaniczna Prasa do metalu | |
| 110 | Nitownica Gwoździownica, Roboty strzelnicze Spust surówki | |
| ZAGROŻENIE | 100 | Wylewanie betonu Obora podczas karmienia Piaskowanie |
| 90 | Ciężarówka Przemysł spożywczy - butelkowanie Przemysł spożywczy - pakowanie Piła taśmowa Pracujący młynek mielący | |
| BEZPIECZEŃSTWO | 80 | Wzmożony ruch uliczny Głośno grające radio Odkurzacz |
| 70 | Jadący samochód | |
| 60 | Odgłosy pracy biura |
EN352-1
Ochronniki słuchu. Wymagania ogólne. Część 1: Nauszniki przeciwhałasowe.
Część pierwsza normy określa wymogi w zakresie budowy, projektowania i charakterystyki technicznej, metody badań, przepisów dotyczących znakowania oraz informacji przeznaczonych dla użytkowników.
Według wytycznych normy nakazane jest udostępnienie informacji odnoszących się do charakterystyki wytłumienia akustycznego ochronników słuchu mierzonego zgodnie z normą EN24869-1.
EN352-2
Ochronniki słuchu. Wymagania ogólne. Część 2: Wkładki przeciwhałasowe.
Druga część normy odnosi się do wkładek przeciwhałasowych określając wymagania w zakresie budowy, projektowania, właściwości, metod badań, przepisów odnoszących się do znakowania oraz informacji przeznaczonych dla użytkowników.
Według normy nakazane jest udostępnienie informacji odnośnie charakterystyki wytłumienia akustycznego wkładek przeciwhałasowych, mierzonych zgodnie z normą EN24869-1. Norma określa minimalny poziom wytłumienia niezbędny do ustalenia ich zgodności ze specyfikacją.
EN352-3
Ochronniki słuchu. Wymagania ogólne. Część 3: Nauszniki przeciwhałasowe mocowane do przemysłowego hełmu ochronnego.
Część trzecia normy określa wymagania dotyczące budowy, projektowania, właściwości, metod badań oraz przepisów dotyczących znakowania ochronników słuchu. Dodatkowo określa informacje przeznaczone dla użytkownika, kiedy ochronniki te są montowane na hełmach ochronnych przeznaczonych do użytkowania w przemyśle.
Ta część normy nakazuje udostępnienie informacji odnośnie charakterystyki wytłumienia akustycznego ochronników słuchu, mierzonych zgodnie z normą EN24869-1 określając minimalny poziom wytłumienia niezbędny do ustalenia ich zgodności ze specyfikacją.
EN352-4
Ochronniki słuchu - Wymagania bezpieczeństwa i badania - Część 4: Nauszniki przeciwhałasowe o regulowanym tłumieniu.
Część czwarta normy definiuje wymagania dla nauszników przeciwhałasowych z regulowanym tłumieniem. Norma określa dodatkowe wymagania dotyczące konstrukcji, projektowania, własności, metod badawczych, znakowania oraz informacji dla użytkownika, wynikających z wprowadzenia do nauszników przeciwhałasowego układu regulacji tłumienia.
EN352-5
Ochronniki słuchu. Wymagania bezpieczeństwa i badania. Część 5: Nauszniki przeciwhałasowe z aktywną redukcją hałasu.
Opisano nauszniki przeciwhałasowe z aktywną redukcją hałasu (ANR). Określono dodatkowe wymagania dotyczące konstrukcji, projektowania i działania, metod badania, znakowania oraz informacji dostarczanych użytkownikowi, wynikające z wprowadzenia do nausznika przeciwhałasowego układu aktywnie redukującego hałas.
EN352-7
Ochronniki słuchu. Wymagania bezpieczeństwa i badania. Część 7: Wkładki przeciwhałasowe o regulowanym tłumieniu.
Opisano wkładki przeciwhałasowe. Określono dodatkowe wymagania dotyczące konstrukcji, projektowania i działania, metod badania, znakowania oraz informacji dostarczanych użytkownikowi.
EN352-8
Ochronniki słuchu. Wymagania bezpieczeństwa i badania. Część 8: Nauszniki przeciwhałasowe z elektronicznymi urządzeniami dźwiękowymi.
Podano dodatkowe wymagania dotyczące konstrukcji, projektowania i działania, metod badania, znakowania i informacji dla użytkownika, wynikające z wprowadzenia do nauszników przeciwhałasowych urządzeń elektroakustycznych.
EN458
Ochronniki słuchu - Zalecenia dotyczące doboru, użytkowania, konserwacji codziennej i okresowej - Dokument przewodni.
Norma określa zalecenia dotyczące doboru, użytkowania, konserwacji codziennej i okresowej ochronników słuchu.