Pracodawca posiada ok 40 salonów sprzedaży odzieży męskiej w kraju. Wyposażył pracownika w odzież (reprezentacyjną). Ubiór nie stanowi odzieży roboczej. Czy w związku z tym pracownikowi należy się ekwiwalent za pranie odzieży?
Przepisy nie przewidują ekwiwalentu za pranie innej odzieży niż ta, która wynika z przepisów z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy. Tym samym, co do zasady, wspomniana w pytaniu bliżej nieokreślona odzież reprezentacyjna nie będzie wiązała się z bezpośrednim prawem dofinansowania jej prania ze środków pracodawcy. Czym innym bowiem jest odzież przydzielana ze względów bezpieczeństwa i higieny pracy, a czym innym odzież będąca pewnego rodzaju standardem wizerunkowym na danych stanowiskach pracy.
Czytaj także: Odzież robocza nie jest tym samym co umundurowanie czy ubranie służbowe – poznaj różnice
Kwestie dotyczące zapewnienia pracownikom odzieży roboczej reguluje Kodeks pracy, który reguluje prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracobiorców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, czyli mających status pracowników.
Zgodnie z art 2377 § 1 kp, pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach: • jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu;
• ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.
Warto pamiętać o wyjątku w zakresie zapewnienia przez pracodawcę odzieży i obuwia. Za zgodą pracowników pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie własnej odzieży i obuwia roboczego - spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czytaj także: Wypłata ekwiwalentu za stosowne własnych środków ochrony indywidualnej – czy to dopuszczalne
Z przepisów Kodeksu pracy wynika jednoznacznie, że pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe. Ponadto misi zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie.
Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.
Czytaj także: Wskazówki, jak określić i udokumentować wypłatę ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej
Odnosząc się bezpośrednio do wątpliwości, o których mowa w pytaniu, można uznać, że wspomniana odzież reprezentacyjna nie spełnia kryteriów odzież roboczej. Dlaczego? Dlatego, że nie tylko nie spełnia wymogów wynikających z Polskich Norm, ale nie jest również przydzielana w związku z koniecznością stonowania odzieży roboczej. Może to powodować wątpliwości w zakresie prania takiej odzieży przez pracodawcę lub ewentualnego partycypowania pracodawcy w praniu odzieży bezpośrednio przez pracownika. Nie ma przepisów, które regulowałyby obowiązek prania lub uczestniczenia w kosztach prania odzieży reprezentacyjnej na takiej samej zasadzie, jak w przypadku odzieży przydzielanej ze względów BHP.
Czytaj także: W jakim czasie należy wypłacić pracownikowi ekwiwalent za pranie odzieży roboczej?
Uwzględniając powyższe można uznać, że ewentualny ekwiwalent za pranie takiej odzieży będzie pracownikowi należny, jeżeli:
• stosowne przepisy wewnątrzzakładowe przewidują wypłatę takiego ekwiwalentu (np. regulamin pracy);
• wynika to z indywidualnych ustaleń między pracodawcą a pracownikiem.
• art. 2377 § 1, 2379 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U z 2023 r. poz. 1465).
Sebastian Kryczka prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania