W naszej działalności wykorzystujemy maszyny produkcyjne wyposażone w wbudowane monitory, na których wyświetlane są informacje niezbędne do procesu produkcyjnego. Ekrany te mają różne wielkości, od 8 do 20 cali i są obsługiwane przez pracowników dotykowo lub za pomocą myszki komputerowej. Czy tego typu ekrany/pulpity kwalifikują się jako monitory ekranowe w rozumieniu przepisów BHP? Co ma wpływ na możliwość przyznania pracownikom dofinansowania na zakup okularów lub szkieł korekcyjnych?
Czytaj także: Zwrot za szkła czy szkła i oprawki okularów do pracy z komputerem?
Aby odpowiedzieć na powyższe pytania należy odwołać się do zmienionych przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. nr 148, poz. 973). Zawiera ono m.in. definicję monitora ekranowego oraz warunki dla stanowiska z monitorem ekranowym, które dają podstawę do dofinansowania do zakupu okularów lub szkieł korekcyjnych dla pracownika.
Według wskazanych przepisów:
• monitorem ekranowym jest urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskiwania obrazu.
• pracownikiem wykonującym pracę z monitorem ekranowym jest każda osoba zatrudniona przez pracodawcę, w tym praktykanta i stażystę, użytkująca w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy.
Ponadto analizując powyższe przepisy, aby dokonać oceny czy dany pracownik pracuje przy monitorze ekranowym, należy wziąć pod uwagę również pojęcie stanowiska pracy.
• stanowisko pracy to przestrzeń pracy wraz z:
a. wyposażeniem podstawowym, w tym monitorem ekranowym, klawiaturą, myszą lub innymi urządzeniami wejściowymi, oprogramowaniem z interfejsem dla użytkownika,
b. krzesłem i stołem,
c. opcjonalnym wyposażeniem dodatkowym, w tym stacją dysków, drukarką, skanerem, uchwytem na dokumenty, podnóżkiem.
Podkreślić też należy, że przepisów tego rozporządzenia nie stosuje się do:
1) kabin kierowców oraz kabin sterowniczych maszyn i pojazdów,
2) systemów komputerowych na pokładach środków transportu,
3) systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego,
4) systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy,
5) kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych lub wyników pomiarów,
6) maszyn do pisania z wyświetlaczem ekranowym.
Zastanawiając się zatem, czy pracownicy, którzy obsługują maszyny produkcyjne wyposażone w wbudowane monitory po:
I. pracują na tym stanowisku powyżej połowy dobowego wymiaru czasu pracy;
II. czy to stanowisko nie podlega wyłączeniu;
III. czy spełnia ono przesłani określone w definicji stanowiska pracy.
Każdy pracodawca powinien więc, najpierw sprawdzić czy stanowisko pracy operatora maszyny, urządzenia z wyświetlaczem sterowniczym:
a. nie podlega wyłączeniu spod jurysdykcji przepisów o monitorach ekranowych;
b. spełnia wymagania dla stanowiska pracy z monitorem ekranowym – patrz definicja powyżej;
Jeżeli powyższe przesłanki zostaną zrealizowane to takiemu pracownikowi również należy zapewnić profilaktyczna ochroną zdrowia związaną min. z dofinasowaniem do zakupu okularów lub soczewek kontaktowych korygujących wzrok.
Zaznaczmy jeszcze, że pracodawca ma zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, tylko na zalecenie lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. nr 148, poz. 973).
Autor: Mariusz Foremniak gł. specjalista ds. bhp, prawnik.