W zakładzie pracy substancje są transportowane ogólnymi ciągami komunikacyjnymi na wózkach, zabezpieczone przed wypadnięciem z wózka. Rodzą się jednak pytania, czy są jakieś szczegółowe przepisy zabraniające transportu substancji chemicznych windą lub określające warunki takiego transportu? Czy są przepisy szczegółowe przy transporcie substancji chemicznych po schodach.
Zagadnienia transportu ręcznego reguluje rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym. Rozporządzenie to również przewidziało czynność transportu ręcznego z wykorzystaniem schodów. Poniżej szczegóły.
Czytaj także: Transport ręczny – bhp przy ręcznym przenoszeniu przedmiotów>>>
• Niedopuszczalne jest przenoszenie i przetaczanie przedmiotów po pochylniach, niezwiązanych w sposób stały z konstrukcją budynku, o kącie nachylenia ponad 15 stopni oraz przenoszenie po schodach o kącie nachylenia ponad 60 stopni.
• Niezależnie od sposobu przenoszenia, czyli może być to transport na tym samym poziomie lub poruszanie się po schodach, masa naczynia (wraz z uchwytem) zawierającego materiały ciekłe – gorące, żrące albo właściwościach szkodliwych dla zdrowia nie może przekraczać 25kg dla mężczyzn i 10 kg dla kobiet.
• Niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie przedmiotów przez pomieszczenia, schody, korytarze albo drzwi zbyt wąskie w stosunku do rozmiarów tych przedmiotów, jeżeli stwarza to zagrożenia wypadkowe.
Zalecam przeprowadzić dokładną ocenę ryzyka związanego z transportem ręcznym mieszanin chemicznych po schodach. Mogą być takie miejsca w budynku/schody, który pracownicy ze względów bezpieczeństwa (wysokiego ryzyka) nie powinni transportować mieszanin/substancji chemicznych.
• Balonów szklanych z kwasami lub innymi cieczami żrącymi nie wolno transportować ręcznie, muszą być przewożone na dostosowanych do tego wózkach. Tylko w naprawdę wyjątkowych przypadkach balony mogą być przenoszone przez dwóch pracowników w odpowiednio wytrzymałych koszach z uchwytami.
• Niedopuszczalne jest przenoszenie balonów na plecach lub przed sobą.
Czytaj także: Zespołowy transport ręczny ciężkiego przedmiotu>>>>
• Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia nie przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać: 1) dla kobiet – 12 kg; 2) dla mężczyzn – 30 kg.
• Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać: 1) dla kobiet – 8 kg przy pracy stałej oraz 12 kg przy pracy dorywczej; 2) dla mężczyzn – 20 kg przy pracy stałej oraz 30 kg przy pracy dorywczej.
Warto zauważyć, że w przypadku schodów, których kąt nachylenia przekracza 30 stopni obowiązują bardziej surowe przepisy transportu ręcznego dla pracy stałej niż normy podane odnośnie do transportu substancji/mieszanin chemicznych. W takim przypadku należy stosować się do norm bardziej wymagających tj. masa transportowanych przedmiotów nie może przekraczać dla kobiet 8 kg przy pracy stałej, a dla mężczyzn 20 kg przy pracy stałej.
Praca dorywcza – przez pracę dorywczą rozumie się ręczne przemieszczanie przedmiotów, ładunków lub materiałów nie częściej niż 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania tych prac nie przekracza 4 godzin na dobę.
Przemieszczanie po terenie o nachyleniu nieprzekraczającym 5%
Norma dla mężczyzn – nie więcej niż 450 kg łącznie z masą wózka,
Norma dla kobiet – nie więcej niż 180 kg łącznie z masą wózka.
Czytaj także: Dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego w zbiorniku jezdnym (na wózku)
Przemieszczanie po terenie o nachyleniu przekraczającym 5%
Norma dla mężczyzn – nie więcej niż 350 kg łącznie z masą wózka,
Norma dla kobiet – nie więcej niż 140 kg łącznie z masą wózka.
Czytaj także: Obliczanie siły użytej przez pracownika do zapoczątkowania ruch przemieszczanego przedmiotu przy zespołowym transporcie ręcznym.>>>
Szczegółowe przepisy zabraniające transport substancji chemicznych windą lub określające warunki takiego transportu
Szczegółowe wytyczne w zakresie użytkowania windy zgodnie z przeznaczeniem określa instrukcja producenta windy. W tym dokumencie powinna być informacja o czynnościach zabronionych podczas korzystania z windy. Jeżeli w instrukcji nie będzie żadnych danych precyzujących możliwość przewożenia substancji/mieszanin chemicznych tym wyposażeniem, zalecam skierować zapytanie do producenta windy.
Windy dzielimy na osobowe, towarowe i osobowo-towarowe. Stosowanie windy osobowej do ciągłego wewnętrznego transportu czynników chemicznych może być niezgodne z jej przeznaczeniem.
Oprócz weryfikacji instrukcji windy, należy sprawdzić również zapisy kart charakterystyki mieszanin transportowanych oraz zapisy instrukcji PPOŻ., jeżeli taka została opracowana dla budynku.
Podsumowując kwestie transportu substancji chemicznych windą należy zajrzeć do instrukcji, jeżeli tam nie znajdziemy odpowiedzi, wówczas należy zapytać skontaktować się z jej producentem i z nim skonsultować możliwości transportowe. Następnie należy zweryfikować kartę charakterystyki i zapisy instrukcji PPOŻ. obiektowej (jeżeli została opracowana).
• §2, §12, §13, §14, §17, §18, §19, §20, §21 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1139);
• art. 215 Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 1465).
Kamil Szyszkiewicz główny specjalista ds. bhp, wykładowca przedmiotów zawodowych z zakresu bhp, ekspert Portalu BHP